Nieuws
11 juli 2023 Geen categorie
Zijn wij ons brein? Of zijn we ook eigenlijk onze darmen? Hoe bepaalt ons eten hoe we ons voelen? En waarom kom je van light producten eerder aan dan dat je afvalt?
In de volgende aflevering gaan wij in gesprek met twee experts op het gebied van voeding en het brein. Aan het woord zijn prof. dr. Esther Aarts dr. Garmt Dijksterhuis. Esther is hoogleraar en hoofdonderzoeker van de Food & Cognition-groep van de Radboud Universiteit.
Garmt, verbonden aan de Universiteit van Utrecht, is auteur van het boek ‘Hoe smaakt het?’, over het grote belang van psychologie bij proeven, ruiken en voedselkeuze.
De nieuwe aflevering staat nu online en is te beluisteren op Spotify en Apple Podcasts.
Over de Kop wordt gemaakt door Brein in Beeld in samenwerking met de Jonge Akademie.
> Lees verder
2 juli 2023 Geen categorie
Waarom vinden we muziek mooi en het geluid van een ventilator niet? Wat is de favoriete muziek van niercellen? Hoe kan muziek bijdragen aan mentale gezondheid? En wat motiveert mensen om te gaan bewegen op muziek? Deze vragen worden besproken in de nieuwe aflevering van Over de Kop ‘Van heavy metal voor celgroei tot dansen op ventilatormuziek’
In deze aflevering spreken wij Dr. Rebecca Schaefer en Dr. Eelke Spaak over het thema Muziek.
Rebecca is onderzoeker en docent aan de Universiteit Leiden en leidt daar de Music, Brain, Health & Technology’-groep. Rebecca kan ons alles vertellen over de toepassing van muziek in de gezondheidszorg.
Eelke is onderzoeker en docent aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Hij is expert op het gebied van waarneming en de neurale grondslagen daarvan.
Luister hier: https://open.spotify.com/episode/5RVb9D9JMv5tU2tsydAaK3?si=4cd6fcf66aef4d1f
Over de Kop wordt gemaakt door Brein in Beeld in samenwerking met de Jonge Akademie.
> Lees verder
28 juni 2023 Geen categorie
Afgelopen 12 juni vond het Over de Kop Festival plaats in het prachtige Kamerling Onnesgebouw in Leiden. Op het programma stonden flitspresentaties van vier reuze interessante sprekers die allen over hun eigen onderzoek in de hersenwetenschap kwamen vertellen. De presentaties werden afgewisseld door een ‘hersenmarkt’ waar nog meer kennis over de hersenen kon worden opgedaan en men de eigen hersenen op de proef kon stellen met enkele neuropsychologische testen. En, naar de naam van het evenement, werd op deze avond ook het tweede seizoen van de ‘Over de Kop’ podcast gelanceerd! Een productie van De Jonge Akademie en stichting Brein in Beeld waarin elke aflevering twee vooraanstaande hersenonderzoekers, onder leiding van wetenschapscommunicator Pieter Hulst, met elkaar in gesprek gaan over een gedeeld thema. Vanuit een net iets ander perspectief belichten zij wat thema’s zoals slaap, muziek en eten met het brein doen. Mocht u dus in de zomervakantie de hersenen nog wat willen prikkelen, kunt u de Podcast luisteren op Spotify: https://open.spotify.com/show/03X8BkBasUOqzP44UzkOgS?si=1743d2aaf1574c83.
Tijdens het festival zelf werd het publiek geprikkeld door de flitspresentaties van de vier aanwezige sprekers. Na een welkom van Hanneke Hulst, moderator van de avond, werden de flitspresentaties afgetrapt door Iris Sommer, hoogleraar Psychiatrie aan het UMC Groningen. Zij vertelde ons over de invloed van voeding op ons brein. Wat je eet, beïnvloedt namelijk de bacteriesamenstelling in je darmen, ook wel het microbioom genoemd. Het microbioom heeft weer invloed heeft op het immuunsysteem, welke invloed heeft op het functioneren van de hersenen via het reguleren van ontstekingsreacties. Iris Sommer hoopt dat voeding ooit een behandelvorm kan worden voor psychiatrische aandoeningen, maar benoemde dat hier nog veel onderzoek voor nodig is.
De avond werd voortgezet door Rolf Fronczek, neuroloog aan het LUMC en slaap-waakcentrum SEIN. Hij nam ons mee in die ene cruciale vraag: waarom slapen we nu eigenlijk? Disclaimer: dat is nog niet bekend. Dat we slaap nodig hebben, is onmiskenbaar, maar waarom? Dat blijft een ‘hot topic’ in het slaaponderzoek. Hij kon ons wel vertellen waar je brein baat bij heeft om goed te kunnen slapen: Rust, Reinheid, Regelmaat. Dit helpt de signaalstoffen in je hersenen om een goed slaap-waak ritme te vormen. Alhoewel regelmaat houden moeilijk kan zijn in de huidige 24/7 economie, kan het wel de kwaliteit van de slaap verbeteren. Rolf is overigens ook te horen in de Over de Kop podcast!
De derde spreker was Ineke van der Ham, hoogleraar Technologische Vernieuwingen in de Neuropsychologie aan de Universiteit Leiden en gespecialiseerd in hoe mensen zich navigeren door hun omgeving. Zij nam het publiek mee in haar ervaring met enkele patiënten die extreme navigatieproblemen hadden. Zij vertelde hoe ze via deze patiënten meer inzicht kreeg in het hersengebied dat bij de navigatie betrokken is. Haar leerstoel is vast niet voor niets gekozen: ze liet enkele games zien die zij heeft ontwikkeld om problemen met navigeren te behandelen. En fun fact: uit Ineke haar onderzoek naar navigeren blijkt dat de mythe dat mannen beter kunnen navigeren dan vrouwen, onwaar is. Wel is het zo dat vijftigers (wellicht door de afwezigheid van de TomTom in hun jeugd) gemiddeld beter zijn in navigeren dan twintigers.
Voordat de laatste spreker aan het woord kwam, volgde een korte pauze waarin over de hersenmarkt kon worden gelopen. Tijd om even wat te drinken en nog meer kennis op te doen. De aanwezigen stelden enthousiast vragen bij de verschillende kraampjes, en er werden ook verschillende testjes gedaan om het eigen denkvermogen te onderzoeken!
Als vierde en laatste spreker was het woord aan Jeroen van Dijck, neurochirurg in opleiding in het Neurochirurgisch Centrum Holland. Hij nam het publiek mee in zijn ervaring met patiënten met hersentrauma. Hersentrauma, waarbij de hersenen niet goed meer werken door een klap en/of een bloeding in het hoofd, kan veel verschillende oorzaken hebben. Toch zijn ongelukken in het verkeer en de sport één van de meest voorkomende oorzaken. Jeroen vervolgde zijn presentatie met informatie over het behandelen van hersentrauma. Na een bloeding kan bijvoorbeeld middels een operatie bloed worden afgevoerd uit de hersenen, zodat de druk in de hersenen na een trauma weer op normaal niveau komt. Echter, niet alle patiënten herstellen volledig na ernstig hersenletsel. Het beste advies van Jeroen was dan ook: voorkomen is beter dan genezen. Volgende keer toch maar die fietshelm op voordat u de racefiets opstapt!
Hanneke Hulst, moderator van de avond en hoogleraar Neuropsychologie in Gezondheid en Ziekte aan de Universiteit Leiden, sloot de avond af. Door middel van een interactieve presentatie betoogde zij dat samenwerking tussen deskundigen dé manier is om goede zorg te kunnen leveren aan patiënten. Juist door die samenwerking kunnen neuropsychologen, artsen, fysiotherapeuten, sociaal-maatschappelijk werkers en andere professionals met elkaar een goed beeld vormen van een patiënt en zo de beste zorg bieden.
Al met al, een zeer geslaagde avond, met veel interessante stof om over na te denken. Dat bleek ook uit het enthousiasme van het publiek, dat aan elke spreker veel vragen stelde. Bedankt aan de sprekers en alle aanwezigen, en natuurlijk ook de vrijwilligers die deze avond mogelijk hebben gemaakt. We zijn op deze leuke avond weer wijzer geworden over ons eigen brein!
Wilt u meer weten over onze hersenen? Luister dan naar het tweede seizoen van de Brein in Beeld-podcast ‘Over de Kop’, https://open.spotify.com/show/03X8BkBasUOqzP44UzkOgS?si=1743d2aaf1574c83.
Hopelijk tot het volgende evenement van Brein in Beeld!
> Lees verder
22 mei 2023 Nieuwsbrief
De nieuwe lente-nieuwsbrief van Brein in beeld staat online! Hierin kan je lezen over de liefde en ons brein. Ons zenuwstelsel speelt namelijk geen onbelangrijke rol in de liefde. Ben je ook benieuwd hoe een verliefd brein werkt? De nieuwsbrief vind je hier: Nieuwsbrief (2)
Heb je jezelf nog niet aangemeld om elke nieuwsbrief per mail te ontvangen, maar wil je dat wel? Meld je dan aan via deze link: https://breininbeeld.org/contact/aanmelden-nieuwsbrief/
> Lees verder
25 april 2023 Geen categorie
Een symposium over neurodiversiteit, diagnoses en identiteit
We zijn allemaal verschillend. Dat geldt niet alleen voor ons uiterlijk, maar ook voor hoe onze hersenen werken. Neurodiversiteit krijgt de laatste jaren steeds meer aandacht. Mensen en breinen zijn uniek, maar aan een te ‘anders’ brein hangt al snel een diagnose als ADHD of autisme. Neurodivergente mensen zijn dan ook vaak de focus van neurowetenschappelijk onderzoek. Maar hoe ervaren deze mensen het zelf om een diagnose te krijgen? Welke rol speelt zo’n diagnose in iemands levensverhaal en identiteit? Opent het nieuwe deuren en maakt het dat je de zorg krijgt die nodig is? Of zorgt het er juist voor dat je je bewust wordt van je superpowers, en dat het eigenlijk de maatschappij is die moet veranderen? In dit neurofilosofisch symposium in Perdu bespreken neurodiversiteit experts bovenstaande vragen in interactie met het publiek.
Prof. Floortje Scheepers, psychiater en hoogleraar Innovatie in de GGZ aan UMC Utrecht, zal tijdens het symposium op 24 mei in gesprek gaan met een ervaringsdeskundige over de betekenis van een ‘neurodivergente’ diagnose. Vanuit haar beroep als psychiater heeft prof. Scheepers ervaring met het diagnosticeren van patiënten met een psychiatrische stoornis. In dit symposium zal zij deze ervaring met ons delen, en haar visie op wat zo’n diagnose voor invloed kan hebben op identiteit.
Sarah Westheim en Marisa Evers schuiven tijdens het symposium aan als ‘ervaringsdeskundigen’ op het gebied van neurodiversiteit. Sarah en Marisa hebben recentelijk de Neurodiverse Student Association (NDSA) opgericht op de Vrije Universiteit in Amsterdam. De missie van de NDSA is om neurodiversiteit te destigmatiseren, in het hoger onderwijs op de agenda te krijgen, en het bredere publiek te onderwijzen over kwesties rondom neurodiversiteit. Met hun verhaal zullen Sarah en Marisa vanuit een eerstepersoonsperspectief belangrijke kwesties binnen het onderwerp van neurodiversiteit uitlichten.
Prof. Léon de Bruin is professor Filosofie van de Neurowetenschappen aan de afdeling Anatomie en Neurowetenschappen van het Amsterdam UMC. Zijn onderzoeksgebieden zijn de filosofie van de psychologie, psychiatrie en de (cognitieve) neurowetenschappen. Op 24 mei zal hij het gesprek tussen Floortje Scheepers, Sarah Westheim, en Marisa Evers modereren en hieraan zijn eigen inzichten vanuit de neurofilosofie toevoegen.
Bestel je ticket via https://perdu.nl/nl/r/proto-probelemen/
Datum woensdag 24 mei 2023, aanvang 20.00
Locatie Perdu
Adres Kloveniersburgwal 86, Amsterdam
> Lees verder
26 januari 2023 Geen categorie
Er staat een nieuwe Brein in Beeld nieuwsbrief voor u klaar! Bekijk ‘m hier: Nieuwsbrief BiB Januari 2023.
Wilt u op de hoogte blijven en de volgende nieuwsbrief in uw mailbox ontvangen? Meld u dan hier aan!
> Lees verder
24 december 2022 Actueel, BiB Public
door: Kim Schravendijk, Esther Bührman
Op 8 november j.l. werd het symposium Baas in eigen Brein georganiseerd. We kijken terug op een zeer geslaagde avond. Met een uitverkochte zaal in Perdu, vol enthousiast publiek en met vier interessante sprekers was er genoeg denkstof om de hersenen te laten kraken.
De avond werd afgetrapt met de volgende vraag aan het publiek: ‘Hoe sta je tegenover neurotechnologische ontwikkelingen?’ Meer dan de helft van het publiek gaf aan hier heel optimistisch over te zijn. Daarna werd het eerste onderwerp van de avond aangesneden: diepe hersenstimulatie (oftewel deep brain stimulation: DBS). Dr. Judy Luigjes, assistent professor en psycholoog in het Amsterdam UMC, vertelde dat mensen met psychiatrische aandoeningen zich vaak meer zichzelf voelen na DBS. Maar hoe verandert DBS iemands gedrag en persoonlijkheid? En wat doet DBS met de autonomie van patiënten? Verschillende reacties van patiënten na behandeling met DBS lieten zien hoe lastig dit te voorspellen is. Ook werd de afhankelijkheid van de patiënt aan de behandelaar bij DBS belicht.
Prof. Léon de Bruin, professor Filosofie van de Neurowetenschappen aan het Amsterdam UMC, vroeg het publiek om na te denken over wat autonomie nu eigenlijk betekent. Ook werd het publiek uitgedaagd met de vraag of diepe hersenstimulatie meer effect heeft op autonomie dan andere, bestaande behandelmethodes in de psychiatrie, zoals medicatie of gedragstherapie. Het publiek was het er voorzichtig mee eens dat diepe hersenstimulatie een vergelijkbaar effect heeft op autonomie als bestaande behandelmethoden. Dit aangezien alle behandelingen gericht zijn op het veranderen van denkpatronen en daarmee wellicht ook onze hersenen kunnen veranderen.
Als derde spreker vertelde Dr. mr. Sjors Ligthart, postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit van Utrecht en universitair docent strafrecht aan de Universiteit van Tilburg, over de (mogelijke) implicaties van neurotechnologie in het strafrecht. Hij vertelde hoe de opkomst van beeldvormingstechnieken de vraag oproept of we beeldvormingstechnieken mogen inzetten als bewijs in het strafrecht. Een voorbeeld: met de opkomst van beeldvormingstechnieken is er steeds meer kennis beschikbaar over de hersenfuncties van specifieke hersengebieden. Als een hersenscan aantoont dat een verdachte van moord bijna geen activatie heeft in de hersengebieden die belangrijk zijn voor de ervaring van empathie, toont dit dan aan dat de verdachte minder verantwoordelijk gehouden kan worden voor zijn daad?
Daarnaast besprak hij of neurotechnologieën, zoals DBS, gebruikt mogen worden om veroordeelden te behandelen. Het publiek werd de stelling voorgelegd hoe ingrijpend hersenstimulatie is als behandelmethode ten opzichte van een gevangenisstraf of TBS. Op dit moment lijkt deze invasieve behandeling geen mogelijkheid vanwege het recht op lichamelijke integriteit. De vraag is hoe toepasbaar deze ‘integriteit’ is op DBS, aangezien DBS er vooral op gericht is om de mentale toestand te veranderen. Mentale integriteit zou dus een passender begrip zijn in de discussie omtrent DBS als behandeling in het strafrecht, maar dit begrip komt (helaas) nog niet in het strafrecht voor. Los van de fysiek invasieve plaatsing van de elektroden bij DBS, kan het bediscussieerd worden of DBS de mentale integriteit meer schaadt dan een lange gevangenisstraf of TBS. De ervaringen die opgedaan worden tijdens een gevangenisstraf en TBS hebben immers ook invloed op het brein. Deze en andere argumenten leverden een interactieve discussie op tussen het publiek en de sprekers, waarna vooral geconcludeerd kon worden dat dit een zeer complex vraagstuk is.
De avond werd afgesloten door Dr. Dorothee Horstkötter, universitair docente aan de Universiteit Maastricht, die ons liet zien dat ethische kwesties rondom neurowetenschappelijke kennis dichterbij onszelf staan dan we denken. Een voorbeeld: wetende dat voldoende bewegen preventief werkt voor dementie, kunnen we mensen met een inactieve leefstijl dan verantwoordelijk houden voor het krijgen van dementie? Deze vraag konden we tijdens het symposium helaas niet meer bespreken, maar wellicht levert het een leuke conversatie bij u thuis aan de eettafel op.
Het symposium werd afgesloten met dezelfde vraag als waarmee de avond begon: ‘Hoe optimistisch sta je tegenover neurotechnologische ontwikkelingen?’ Waar het publiek aan het begin van de avond overwegend positief was, bleek nu een aanzienlijk deel van het publiek enigszins voorzichtig ten aanzien van neurotechnologische ontwikkelingen. Veel mensen gaven aan dat ze twijfels hadden. De discussies op deze avond hebben duidelijk laten zien dat ontwikkelingen in de neurotechnologie complexe ethische vraagstukken oproepen waarop we het antwoord vaak (nog) niet goed weten. Misschien hoeft er ook niet één antwoord te zijn, zolang we de discussie maar blijven voeren. En dat is tijdens het symposium zeker gelukt!
> Lees verder
23 november 2022 Actueel, Nieuwsbrief
Er staat een nieuwe Brein in Beeld nieuwsbrief voor u klaar! Bekijk ‘m hier: Herfst_Nieuwsbrief
Wil je op de hoogte blijven en de volgende nieuwsbrief in je mailbox ontvangen? Meld je dan hier aan!
> Lees verder
28 oktober 2022 Actueel, BiB Public
Heb je je wel eens afgevraagd waarom je tóch weer voor dat zoete toetje kiest, terwijl je eigenlijk allang vol zit? Of vanwaar de meeste kinderen hun neus ophalen voor groenten boordevol gezonde voedingsstoffen? Waarom we nou houden van eten dat zo pittig is dat onze keel ervan brandt, of hoezo onze smaak zoveel bepaald wordt door de manier waarop eten gepresenteerd wordt op ons bord? Kom dan naar Eat Your Brain Out, een heerlijk én informatief diner georganiseerd door Studio/K en Stichting Brein in Beeld!
Op zondag 20 november neemt hoogleraar Voeding en Gezondheid Jaap Seidell ons mee in de wondere wereld van voeding en ons brein. Tussen de gangen van een bijpassend viergangendiner door zal prof. Seidell toelichting geven over hoe culturele en maatschappelijke gewoontes onze hersenfunctie, en daarmee ons eetgedrag, beïnvloeden. Koop snel je ticket via de website van Studio/K!
https://studio-k.nu/studiok-events/eat-your-brain-out/
Datum 20 november 2022
Tijd Inloop 18:30, aanvang 19:00
Locatie Studio/K
Adres Timorplein 62, 1094 CC Amsterdam
> Lees verder
11 oktober 2022 Actueel, BiB Public
Een symposium over neurotechnologische ontwikkelingen, autonomie en vrijheid
We leven in een tijd van ongeëvenaarde technische en wetenschappelijke vooruitgang binnen de hersenwetenschap. Naast een beter idee over de werking van het brein, schept deze toenemende kennis de mogelijkheid om op verschillende manieren in te grijpen in onze hersenfuncties. Op basis van inzichten uit de hersenwetenschap ontwikkelen we opvoedingsmethodes, medicatie, en baanbrekende neuro-technologieën. Met dit soort technieken kunnen ziektes behandeld worden en hersenfuncties van gezonde mensen geoptimaliseerd.
Maar wat zijn de effecten van deze – soms verregaande – ontwikkelingen binnen de hersenwetenschap? Geven ze ons meer vrijheid en autonomie om ons leven in te richten en te verbeteren, of kunnen ze onze vrijheden ook in gevaar brengen? In hoeverre blijven we baas in eigen brein? In dit avondprogramma belichten we vanuit verschillende hoeken het spanningsveld tussen de snel ontwikkelende neurowetenschap en onze autonomie. Zo zullen we kijken wat autonomie eigenlijk betekent, zal er worden gedebatteerd over de impact van neuro-technologische ontwikkelingen in het strafrecht, en hoe we als behandelaar, onderzoeker, maar ook als maatschappij omgaan met zulke vooruitgang. Kortom, deze avond zal iedereen die geïnteresseerd is in hersenwetenschap aan het denken zetten!
Sprekers:
Prof. Léon de Bruin is professor Filosofie van de Neurowetenschappen aan de afdeling Anatomie en Neurowetenschappen van het Amsterdam UMC. Zijn onderzoeksgebieden zijn de filosofie van de psychologie, psychiatrie en de (cognitieve) neurowetenschappen. In dit symposium zal hij ingaan op filosofische concepten en ideeën die belangrijk zijn in de dialoog over autonomie, en hoe de ontwikkeling van neuro-technologieën het begrip van autonomie verandert.
Dr. Judy Luigjes is werkzaam op de psychiatrie afdeling van het Amsterdam UMC als Assistant Professor en psycholoog. Ze is gepromoveerd op het onderwerp Deep Brain Stimulation als behandeling voor obsessief-compulsieve stoornis en verslaving en doet momenteel o.a. onderzoek naar autonomie in de psychiatrie. Ze zal vanuit haar expertise kijken naar de vraag hoe behandeling met neuromodulatie invloed heeft op de autonomie van psychiatrische patiënten.
Dr. mr. Sjors Ligthart is postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit van Utrecht en als universitair docent strafrecht verbonden aan de Universiteit van Tilburg. Zijn onderzoek richt zich hoofdzakelijk op de inzet van neuro-technologie in de strafrechtspleging en de implicaties daarvan in het licht van mensenrechten. Hij zal ons meer vertellen over juridische en ethische kwesties rondom vrijheid, autonomie en persoonlijke integriteit bij het toepassen van neuro-interventies in het strafrecht.
Dr. Dorothee Horstkötter is universitair docente aan de Universiteit van Maastricht. Ze is gespecialiseerd in de impact van neurowetenschappen op de maatschappij. Tijdens dit symposium zal zij ingaan op de betekenis en wenselijkheid van de invloed van hersenwetenschap op ons dagelijks leven, met onderwerpen zoals de opvoeding van kinderen en hersengezondheid op hoge leeftijd.
Moderatie:
Prof. Hanneke Hulst is hoogleraar Neuropsychologie in Gezondheid en Ziekte aan de Universiteit Leiden. Haar eigen onderzoek focust zich voornamelijk op het begrijpen en behandelen van cognitieve problemen bij mensen met de hersenziekte multiple sclerose. Samen met Prof. Jeroen Geurts is ze oprichter van stichting Brein in Beeld.
Dr. Tommy Pattij is onderzoeker aan de afdeling Anatomie en Neurowetenschappen van het Amsterdam UMC en gespecialiseerd in psychofarmacologie en de neurobiologie van impulsiviteit en cognitieve controle.
Bestel je tickets hier: https://perdu.nl/nl/r/symposium-baas-in-eigen-brein/
Datum 8 november 2022, aanvang 20.00
Locatie Perdu
Adres Kloveniersburgwal 86, Amsterdam
> Lees verder
