Radio Een Vandaag 26 maart 2014
26 maart 2014 Actueel, BiB Public
Een samenvatting van de onderwerpen die Jeroen Geurts besprak in Radio Een Vandaag op 26 maart: beoordeling wetenschappelijk onderzoek (Standard Evaluation Protocol 2015-2021), alvleesklierkanker, mogelijk nieuwe behandeling voor kwaadaardige tumoren, hersenschade bij mild hersenletsel, alcohol en het brein en verlies zenuwcellen bij chronisch slaap tekort.
Productiviteit in de wetenschap
Iedere zes jaar wordt kwaliteit van wetenschappelijk onderzoek in Nederland getoetst. De beoordelingscriteria (Standard Evaluation Protocol) zijn onlangs herzien door de KNAW, NWO en VSNU voor de periode 2015-2021 en door minister Bussemaker op 21 maart in ontvangst genomen. De grootste verandering is dat het evaluatiecriterium ‘productiviteit’ is komen te vervallen. Dit houdt in dat wetenschappers niet meer beoordeeld worden op het aantal publicaties, om zo ‘het publiceren om het publiceren’ tegen te gaan. Daarnaast moet onderzoek maatschappelijk relevant zijn.
Lees het persbericht
Lees het volledige rapport
Alvleesklierkanker
Afwijkingen in de alvleesklier komt in 10 tot 24% van de oudere populatie voor. Deze afwijkingen kunnen zich ontwikkelen tot kwaadaardige tumoren. Nieuw onderzoek laat zien dat door middel van screening voor een bepaald eiwit in vocht uit de cyste bepaald kan worden of de afwijking zich ontwikkelt tot een kwaadaardige tumor. Hiermee is vroegdiagnose mogelijk, wat ten goede komt aan de behandeling.
Bron
ScienceDaily: New method can diagnose feared pancreatic cancer
Inzet nanotechnologie tegen kanker
Onderzoek heeft aangetoond dat een nieuwe techniek het mogelijk maakt om specifiek kankercellen te doden. Dit wordt bereikt door middel van nanotechnologie: de onderzoekers hebben een minuscuul gouddeeltje ontwikkeld dat warmte afgeeft nadat het met bijna-infrarood licht wordt bestraalt. Doordat deze warmte vrijkomt, gaan de kwaadaardige cellen dood. De volgende stap is dat deze techniek wordt getest in diermodellen, omdat het huidige onderzoek was uitgevoerd met gekweekte (borst)kankercellen.
Bron
ScienceDaily: Hot nanoparticles for cancer treatments
Ook hersenschade bij milde hersenschudding
Onderzoek uit Amerika toont aan dat de hersenen beschadigd raken na mild hersenletsel, ondanks dat er op gedragsniveau geen afwijkingen waarneembaar zijn. Dit onderzoek is uitgevoerd in ratten die hersenletsel toegebracht kregen. Verschillende soorten testjes toonden aan dat de ratten op gedragsniveau niet afwijkend presteerden. Echter, in het brein van de ratten waren al wel veel afwijkingen te zien, zoals dode hersencellen. De auteurs concluderen dat dit ook het geval kan zijn in mensen. Sporters die bijvoorbeeld herhaaldelijk een klap op het hoofd krijgen, zoals boksers of voetballers, kunnen afwijkingen in het brein hebben, terwijl ze wel normaal functioneren.
Bron
ScienceDaily: Diffuse brain damage can occur with no signs of ‘concussion’ in rats, reports study
Alcohol en het brein
Er wordt veelal gedacht dat alcohol letterlijk hersencellen in grote hoeveelheden tegelijkertijd doodt. Uiteraard is teveel alcohol niet goed voor het brein, omdat het verslavend is en hersenfunctie aantast. Hersencellen gaan echter niet per definitie in grote aantallen dood, maar krimpen veelal (atrofie). Bij chronische alcoholconsumptie zie je dit bijvoorbeeld terug; bepaalde hersendelen zijn een heel stuk kleiner in alcoholisten vergeleken met gezonde mensen. Deze atrofie wordt voornamelijk veroorzaakt doordat alcoholisten geen gezond voedingspatroon hebben, wat leidt tot vitamine gebrek. Het herstel van een gezond eetpatroon kan deze krimp deels opheffen. Kortom: één keer flink drinken resulteert niet in massale sterfte van miljoenen hersencellen, maar (chronisch) teveel alcohol is zeker niet goed voor het brein.
Bronnen
PubMed: Ethanol and cognition: indirect effects, neurotoxicity and neuroprotection: a review.
Science Daily: Reversible cerebral atrophy in recently abstinent chronic alcoholics measured by computed tomography scans
Slaaptekort resulteert in verlies hersencellen
In een muizenstudie is aangetoond dat chronisch slaaptekort kan leiden tot verlies van zenuwcellen in de hersenstam. Deze cellen zijn belangrijk om het brein te ‘activeren’. Vervolgonderzoek moet uitwijzen of deze bevinding ook voor mensen geldt: laten mensen die bijvoorbeeld in wisseldiensten werken ook een verlies van zenuwcellen zien, doordat ze een onregelmatig slaappatroon hebben?