Over de Kop Festival: 4x hersenwetenschap én een Podcast vol hersenkennis
28 juni 2023 Geen categorie
Afgelopen 12 juni vond het Over de Kop Festival plaats in het prachtige Kamerling Onnesgebouw in Leiden. Op het programma stonden flitspresentaties van vier reuze interessante sprekers die allen over hun eigen onderzoek in de hersenwetenschap kwamen vertellen. De presentaties werden afgewisseld door een ‘hersenmarkt’ waar nog meer kennis over de hersenen kon worden opgedaan en men de eigen hersenen op de proef kon stellen met enkele neuropsychologische testen. En, naar de naam van het evenement, werd op deze avond ook het tweede seizoen van de ‘Over de Kop’ podcast gelanceerd! Een productie van De Jonge Akademie en stichting Brein in Beeld waarin elke aflevering twee vooraanstaande hersenonderzoekers, onder leiding van wetenschapscommunicator Pieter Hulst, met elkaar in gesprek gaan over een gedeeld thema. Vanuit een net iets ander perspectief belichten zij wat thema’s zoals slaap, muziek en eten met het brein doen. Mocht u dus in de zomervakantie de hersenen nog wat willen prikkelen, kunt u de Podcast luisteren op Spotify: https://open.spotify.com/show/03X8BkBasUOqzP44UzkOgS?si=1743d2aaf1574c83.
Tijdens het festival zelf werd het publiek geprikkeld door de flitspresentaties van de vier aanwezige sprekers. Na een welkom van Hanneke Hulst, moderator van de avond, werden de flitspresentaties afgetrapt door Iris Sommer, hoogleraar Psychiatrie aan het UMC Groningen. Zij vertelde ons over de invloed van voeding op ons brein. Wat je eet, beïnvloedt namelijk de bacteriesamenstelling in je darmen, ook wel het microbioom genoemd. Het microbioom heeft weer invloed heeft op het immuunsysteem, welke invloed heeft op het functioneren van de hersenen via het reguleren van ontstekingsreacties. Iris Sommer hoopt dat voeding ooit een behandelvorm kan worden voor psychiatrische aandoeningen, maar benoemde dat hier nog veel onderzoek voor nodig is.
De avond werd voortgezet door Rolf Fronczek, neuroloog aan het LUMC en slaap-waakcentrum SEIN. Hij nam ons mee in die ene cruciale vraag: waarom slapen we nu eigenlijk? Disclaimer: dat is nog niet bekend. Dat we slaap nodig hebben, is onmiskenbaar, maar waarom? Dat blijft een ‘hot topic’ in het slaaponderzoek. Hij kon ons wel vertellen waar je brein baat bij heeft om goed te kunnen slapen: Rust, Reinheid, Regelmaat. Dit helpt de signaalstoffen in je hersenen om een goed slaap-waak ritme te vormen. Alhoewel regelmaat houden moeilijk kan zijn in de huidige 24/7 economie, kan het wel de kwaliteit van de slaap verbeteren. Rolf is overigens ook te horen in de Over de Kop podcast!
De derde spreker was Ineke van der Ham, hoogleraar Technologische Vernieuwingen in de Neuropsychologie aan de Universiteit Leiden en gespecialiseerd in hoe mensen zich navigeren door hun omgeving. Zij nam het publiek mee in haar ervaring met enkele patiënten die extreme navigatieproblemen hadden. Zij vertelde hoe ze via deze patiënten meer inzicht kreeg in het hersengebied dat bij de navigatie betrokken is. Haar leerstoel is vast niet voor niets gekozen: ze liet enkele games zien die zij heeft ontwikkeld om problemen met navigeren te behandelen. En fun fact: uit Ineke haar onderzoek naar navigeren blijkt dat de mythe dat mannen beter kunnen navigeren dan vrouwen, onwaar is. Wel is het zo dat vijftigers (wellicht door de afwezigheid van de TomTom in hun jeugd) gemiddeld beter zijn in navigeren dan twintigers.
Voordat de laatste spreker aan het woord kwam, volgde een korte pauze waarin over de hersenmarkt kon worden gelopen. Tijd om even wat te drinken en nog meer kennis op te doen. De aanwezigen stelden enthousiast vragen bij de verschillende kraampjes, en er werden ook verschillende testjes gedaan om het eigen denkvermogen te onderzoeken!
Als vierde en laatste spreker was het woord aan Jeroen van Dijck, neurochirurg in opleiding in het Neurochirurgisch Centrum Holland. Hij nam het publiek mee in zijn ervaring met patiënten met hersentrauma. Hersentrauma, waarbij de hersenen niet goed meer werken door een klap en/of een bloeding in het hoofd, kan veel verschillende oorzaken hebben. Toch zijn ongelukken in het verkeer en de sport één van de meest voorkomende oorzaken. Jeroen vervolgde zijn presentatie met informatie over het behandelen van hersentrauma. Na een bloeding kan bijvoorbeeld middels een operatie bloed worden afgevoerd uit de hersenen, zodat de druk in de hersenen na een trauma weer op normaal niveau komt. Echter, niet alle patiënten herstellen volledig na ernstig hersenletsel. Het beste advies van Jeroen was dan ook: voorkomen is beter dan genezen. Volgende keer toch maar die fietshelm op voordat u de racefiets opstapt!
Hanneke Hulst, moderator van de avond en hoogleraar Neuropsychologie in Gezondheid en Ziekte aan de Universiteit Leiden, sloot de avond af. Door middel van een interactieve presentatie betoogde zij dat samenwerking tussen deskundigen dé manier is om goede zorg te kunnen leveren aan patiënten. Juist door die samenwerking kunnen neuropsychologen, artsen, fysiotherapeuten, sociaal-maatschappelijk werkers en andere professionals met elkaar een goed beeld vormen van een patiënt en zo de beste zorg bieden.
Al met al, een zeer geslaagde avond, met veel interessante stof om over na te denken. Dat bleek ook uit het enthousiasme van het publiek, dat aan elke spreker veel vragen stelde. Bedankt aan de sprekers en alle aanwezigen, en natuurlijk ook de vrijwilligers die deze avond mogelijk hebben gemaakt. We zijn op deze leuke avond weer wijzer geworden over ons eigen brein!
Wilt u meer weten over onze hersenen? Luister dan naar het tweede seizoen van de Brein in Beeld-podcast ‘Over de Kop’, https://open.spotify.com/show/03X8BkBasUOqzP44UzkOgS?si=1743d2aaf1574c83.
Hopelijk tot het volgende evenement van Brein in Beeld!