Hersenles Berlage Lyceum – deel 1

28 maart 2013 BiB Kids

Op dinsdag 27 maart ging een groep jonge hersenonderzoekers in opdracht van de Stichting Brein in Beeld op bezoek bij 4-HAVO van het Berlage lyceum te Amsterdam om les te geven over de hersenen. En dat was niet zomaar een les!

Voor een klas van 23 leerlingen begon Hanneke Hulst (hersenonderzoeker) met een ‘brainstorm’-sessie en een kort college over de hersenen. Hierbij kregen de leerlingen een aantal oriënterende vragen voorgelegd, zoals: ‘Waar denk je aan als je aan hersenen denkt?’ en ‘wat doen we eigenlijk met onze hersenen?’ Nadat de leerlingen waren opgewarmd en over de vragen hadden nagedacht (‘zit het onderbewustzijn niet in de kleine hersenen?’), konden ze zelf aan de slag met het praktische gedeelte. Hierin kwamen vijf verschillende onderdelen aan bod.

Reflexen en hersenplakjes

Eva Strijbis en Thomas Goldschmidt (beide arts-onderzoeker) gaven aan de hand van een breinmodel en o.a. een reflexhamer uitleg over de werking van de hersenen en reflexen. Met dank aan de afdeling Anatomie en Neurowetenschappen van het VU medisch centrum konden zij de leerlingen echte hersenplakjes laten zien! Hoewel een enkele leerling deze plakjes ‘vies’ vond, kon het merendeel dit erg waarderen en was de fascinatie alom te merken. Ook de reflexmetingen vielen erg in de smaak. Nadat Thomas en Eva hadden voorgedaan hoe je de kniepeesreflex kon testen, mochten de leerlingen dit op elkaar uit proberen.

Zenuwcellen onder de microscoop

In een andere hoek van het biologielokaal stond Jasper Heinsbroek (student Master of Neuroscience) klaar met microscopen en preparaten waarin losse hersencellen van muizen en ratten te bekijken waren. Voordat de leerlingen mochten kijken moesten ze eerst schetsen wat ze verwachtten te zullen gaan zien. Daarna mochten ze de cellen natekenen. Grappig genoeg bleek een echte hersencel er vaak toch heel wat anders uit te zien dan gedacht!

Test jezelf

Er waren twee experimenten die de leerlingen zelf konden doen. Zo was er de 9-hole-peg test, waarbij de hand-arm functie wordt getest. Het is hierbij de bedoeling dat negen pinnetjes zo snel mogelijk in gaatjes worden geplaatst en er vervolgens weer uitgehaald moeten worden. Maar wat gebeurt er als je minder gevoel hebt in je vingers, zoals bijvoorbeeld bij mensen met Multiple Sclerose? Om dit na te bootsen deden de leerlingen de test nogmaals, maar nu met een schoonmaakhandschoen aan. Aan het einde van de les werd duidelijk opgemerkt dat je dan toch echt wel een stuk langzamer bent!

Daarnaast was er de Trail making test, een neuropsychologische test waarbij een beroep wordt gedaan op de mentale flexibiliteit. Leerlingen moesten op een vel papier zo snel mogelijk letters en cijfers met elkaar verbinden waarbij de moeilijkheidsgraad steeds veranderde (bijvoorbeeld 1-2-3-4, of a-b-c-d-, of 1-a-2-b-3-c). Daarna herhaalden zij deze test, alleen nu met een sterke bril op, waardoor alles er wazig uit zag. Wat gebeurt er met het testresultaat als je verminderd zicht hebt?

De les van 100 minuten was voorbij gegaan zonder dat docent en leerling er erg in hadden. Er was nog net genoeg tijd voor een korte evaluatie. De leerlingen reageerden enthousiast en sommigen bleven zelfs na de bel nog in het lokaal zitten om hun testjes af te maken en om nog even naar een van de hersenplakjes te kijken. Ook de onderzoekers waren het er allemaal over eens dat het een succes was. We hebben zin in les 2 volgende week!