Radio Een Vandaag 7 mei 2014
7 mei 2014 Actueel, BiB Public
Een samenvatting van de onderwerpen die Jeroen Geurts besprak in Radio EenVandaag op 7 mei 2014: transgender, de neurobiologie van suïcide en wereldwijde antibiotica resistentie.
Transgender
VUmc is onder andere gespecialiseerd in transgenderzorg. De term ’transgender’ is een overkoepelende term voor mensen die incongruentie ervaren tussen hun genderidentiteit (man, vrouw, beide of geen van beide) en het geboortegeslacht. De meest extreme vorm van transgender is transseksualiteit, waarbij deze mensen worden geholpen door middel van hormoontherapie en een geslachtsveranderende operatie. De vraag is: kan je transseksualiteit in het brein ‘zien’?
Er zijn nog niet veel studies gedaan naar de neurobiologische basis van transseksualiteit. Een studie van Dick Swaab uit 1995 toonde aan dat een bepaald deel van de hersenen, de bed nucleus van de stria terminalis (BST), groter is in heteroseksuele mannen dan in heteroseksuele vrouwen. Tussen hetero- en homoseksuele mannen is geen verschil, maar de BST is significant groter in homoseksuele mannen dan heteroseksuele vrouwen. De BST is ook kleiner in man-naar-vrouw transseksuelen vergeleken met hetero- en homoseksuele mannen, maar even groot is als vrouwen.
Je zou verwachten dat het brein van transseksuelen wat meer lijkt op dat van hun genderidentiteit (in plaats van het geboortegeslacht). Moderne studies laten dit echter niet zien: qua hersenstructuur en functie lijken transseksuelen (man-naar-vrouw en vrouw-naar-man) niet heel erg te verschillen van mannen of vrouwen. Het grootste probleem is dat resultaten nog niet zijn gerepliceerd; er is dus meer onderzoek nodig voordat er harde conclusies getrokken kunnen worden.
Bronnen
NU.nl: VUmc bereid om kennis over transgenderzorg te delen
VUmc: Kennis- en Zorgcentrum voor genderdysforie
Nature: A sex difference in the human brain and its relation to transsexuality
PubMed: Cortical activation during mental rotation in male-to-female and female-to-male transsexuals under hormonal treatment.
VUmc: Patiëntenstop helaas nog niet opgeheven
Journal of Psychiatric Research: Serum concentrations of brain-derived neurotrophic factor in patients with gender identity disorder
De neurobiologie van suïcide
Om suïcide beter te behandelen, moet er meer inzicht komen in de risicofactoren voor suïcide (en dan niet enkel psychiatrische stoornissen die kunnen leiden tot het plegen van zelfmoord). In een review artikel van Van Heeringen en Mann (The Lancet Psychiatry) wordt een overzicht gegeven van de biologische basis van suïcide. Het uitgangspunt is het stress-diathese model: een individu kan een bepaalde aanleg hebben voor suïcide (mogelijk biologisch) wat interacteert met een stressor (bijv. een echtscheiding) en uiteindelijk kan leiden tot het plegen van zelfmoord. Uit het artikel blijkt dat het serotonerge en noradrenerge neurotransmitter systeem een grote rol speelt bij deze ‘aanleg’. Tevens zijn er bepaalde hersengebieden die groter en/of kleiner zijn bij depressieve mensen die een poging tot zelfmoord hebben gepleegd vergeleken met depressieve mensen die geen zelfmoordpoging hebben gepleegd. Deze bevindingen zijn mogelijk aanknopingspunten voor nieuwe vormen van therapie.
Bron
ScienceDaily: Promising biomarkers to predict suicide risk
Wereldwijde antibiotica resistentie in kaart gebracht
Alle bacteriën ontwikkelen vroeg of laat resistentie tegen een antibioticum, wat inhoudt dat het antibioticum niet meer in staat is de bacterie te doden of te remmen. Dit is een wereldwijd gevaar voor de volksgezondheid, maar tot op heden was dit probleem nog niet wereldwijd in kaart gebracht. De WHO heeft daarom onderzoek gedaan naar antibiotica resistentie in 114 landen. Uit het rapport blijkt dat er veel resistentie is tegen bacteriën die veelvoorkomende infecties veroorzaken (zoals urineweginfecties en longontsteking). Daarnaast is het monitoren van deze resistentie gebrekkig en niet gestandaardiseerd. De WHO adviseert om enkel antibiotica te gebruiken als dit strikt noodzakelijk is, de gehele kuur af te maken (ook als men zich beter voelt), meer energie te stoppen in ziektepreventie, maar ook in onderzoek naar antibiotica.