Wat gaat er mis in de hersenstam van iemand met migraine?

2 februari 2013 Blogs

Migraine is een veelvoorkomende ziekte die zich kenmerkt door pijn aan één kant van het hoofd. Hieraan dankt de ziekte ook haar naam. Het woord migraine is namelijk afgeleid van het oud-Griekse woord hemikrania, wat half (hemi) hoofd (krania) betekent. Naast deze pijnklachten hebben patiënten vaak last van duizeligheid en misselijkheid en zijn ze overgevoelig voor licht- en geluidsprikkels. Een deel van de patiënten krijgt zelfs te maken met hallucinaties die aan de hoofdpijn voorafgaan. Dit zijn meestal trillende patronen in het centrum van het gezichtsveld en worden ook wel aura’s genoemd. Daarnaast komen tintelingen in de hals en het gezicht voor. De ziekteverschijnselen hangen vaak samen met te weinig slaap, honger, stress of het gebruik van alcohol.

Vroeger werd gedacht dat het verwijden of vernauwen van bloedvaten rond het hoofd de hoofdpijnklachten bij migraine veroorzaken. Uit onderzoek blijkt echter dat dit de ziekteverschijnselen die optreden naast de pijn niet kan verklaren [1]. Om hier meer van te begrijpen moeten we kijken naar de manier waarop pijnprikkels in de vliezen rondom de hersenen worden verwerkt. De aangezichtszenuwen sturen pijn en tastprikkels vanuit het gezicht naar de hersenenstam. Het klinkt misschien gek, maar informatie vanuit de beschermende vliezen rondom de hersenen komt ook via deze aangezichtszenuwen de hersenstam binnen. Wanneer bloedvaten in de hersenvliezen zich verwijden of vernauwen worden deze zenuwen gestimuleerd, en wordt informatie verstuurd naar het trigemisch ganglion, een gespecialiseerde hersenkern voor het gezicht. Hiervandaan worden vervolgens prikkels verzonden naar pijncentra in de hersenstam. In deze kernen komt de informatie uit de hersenvliezen en bloedvaten samen en worden de signalen doorgestuurd naar de thalamus, een structuur dieper in de hersenen. De thalamus stuurt de pijn informatie weer door naar gebieden in de sensorische schors, waardoor de patiënt uiteindelijk de pijn bewust ervaart.

Er zijn aanwijzingen dat bij patiënten met migraine de pijnneuronen in het trigemische ganglion en in andere kernen in de hersenstam niet goed functioneren. Wanneer tegelijkertijd vanuit het lichaam en de hersenvliezen een pijnprikkel werd doorgegeven, reageerden de kernen in de hersenstam veel sterker op prikkels die daarvoor geen reactie opriepen. De kernen lijken tijdens een migraine aanval dus hyperreactief te worden. Omdat de kernen in de hersenstam aan de basis staan van pijn en tastverwerking in de hersenen kunnen ze een groot aantal hersengebieden beïnvloeden. Het lijkt er dus op dat de kernen in de hersenstam als generatoren dienen die een aanval kunnen uitlokken.

Bij mensen met migraine werken gewone pijnstillers zoals ibuprofen of paracetamol vaak niet afdoende. Deze medicijnen hebben namelijk nauwelijks effect op de activiteit van kernen in de hersenstam. Gelukkig worden sinds 1991 de zogenaamde triptanen voorgeschreven bij migraine. Deze medicijnen onderbreken de communicatie tussen de kernen in de hersenstam en het trigeminus ganglion zodat de overgevoeligheid voor pijnstimuli gestopt wordt. Ook kan het onderbreken van de versterkte communicatie tussen de kernen in de hersenstam en de thalamus een migraine-aanval bij sommige patiënten stoppen [2].

De oorzaak van een migraine aanval is helaas nog steeds niet duidelijk. Ook is niet duidelijk of de kernen in de hersenstam de aanval veroorzaken, of alleen maar versterken. Daarnaast is nog niet helemaal duidelijk welke kernen in de hersenstam nu eigenlijk precies een rol spelen [3]. Er is dus nog veel onderzoek nodig om de mechanismen van de ziekte te doorgronden en patiënten met migraine nog betere medicatie aan te bieden.

Bronnen

[1] Burstein R, Jakubowski M, Rauch SD. The science of migraine. Journal of vestibular research?: equilibrium & orientation. 2011;21(6):305-14.
[2] Akerman S, Holland PR, Goadsby PJ. Diencephalic and brainstem mechanisms in migraine. Nature reviews. Neuroscience. 2011;12(10):570-84.
[3] Tajti J, Szok D, Párdutz Á, et al. Where does a migraine attack originate? In the brainstem. Journal of neural transmission (Vienna, Austria?: 1996). 2012;119(5):557-68.


< Terug