Een brede blik op het brein

20 maart 2013 Actueel, BiB Public

Lange tijd dachten wetenschappers dat MS begint met een ontregeld immuunsysteem, en uitsluitend een ziekte was van de witte stof in de hersenen. Jeroen Geurts, die op 19 maart zijn inaugurele rede ‘Een brede blik op het brein’ uitsprak, trekt deze hypothese in twijfel.

In zijn rede stelt Geurts dat ‘MS anno 2013’ een ziekte is van zowel de grijze stof als van de witte stof in het brein, en dat er sterke aanwijzingen zijn dat MS in de hersenen begint. Dit staat haaks op de meer dan 100 oude opinie dat MS te wijten is aan een ontregeld immuunsysteem. In zijn huidige onderzoek werkt Geurts, samen met vier Canadese laboratoria, aan de prikkelende hypothese dat MS ontstaat in de hersenen en niet in het immuunsysteem. De onderzoekers hebben primaire afwijkingen in de hersenen gevonden die kunnen zorgen voor de abnormale reactie van het immuunsysteem. Deze ‘inside-out hypothese’ keert de oorzaak-gevolg relatie bij MS om, wat grote gevolgen kan hebben voor de perceptie en de behandeling van de ziekte.

Cognitieve problemen

MS-patiënten, vaak jonge mensen, kunnen grote problemen krijgen met bijvoorbeeld hun motoriek, zicht en spraak. Dat zijn typische klachten die horen bij een aandoening van de witte stof in het brijn. Maar bij MS spelen ook cognitieve problemen een rol. Omdat deze klachten niet enkel door afwijkingen in de witte stof verklaard konden worden, heeft Geurts zich de afgelopen jaren gericht op de grijze stof in het brein. Deze delen zijn verantwoordelijk voor het verwerken van informatie. Uit het onderzoek van Geurts bleek dat schade aan de grijze stof kan leiden tot cognitieve problemen bij MS-patiënten, zoals vergeetachtigheid of het niet goed kunnen volgen van het nieuws.

Brain training

In zijn nieuwe onderzoeksprogramma gaat Geurts vooral op zoek naar verklaringen voor cognitieve afwijkingen bij MS, door de grijze stof te onderzoeken. Meer inzicht in de rol van de grijze stof bij MS opent een wereld aan nieuwe oplossingen, zoals brain training en hersenstimulatie voor geheugenverbetering. Maar het biedt ook handvatten voor de juiste medicatie en therapiën.

Chocolade in de vorm van Geurts’ brein

Geurts sloot zijn drukbezochte oratie af met zijn visie op het nieuwe vakgebied translationele neurowetenschappen, een oproep tot een meer filosofische houding binnen de neurowetenschappen en de stelling dat goede wetenschap sterk in de maatschappij is geworteld. Na afloop van de ceremonie kregen de gasten een bijzonder geschenk als dank voor hun komst: een stukje chocolade in de vorm van Geurts’ brein.

Download de volledige oratietekst hier.